Όταν έφτασε η Άννα από την Ουκρανία στην Ελλάδα το 2005, μαζί με τον άντρα της και τον γιο της, ακολουθούσε τον ίδιο δρόμο που είχαν πάρει νωρίτερα η μητέρα και τα αδέρφια της εξαιτίας των δύσκολων συνθηκών διαβίωσης στη χώρα τους. Άφηνε πίσω σπουδές στα Οικονομικά και μια δυνατότητα ανέλιξης στη δημόσια υπηρεσία όπου δούλευε, ενώ την περίμεναν μπροστά της χρόνια σκληρού αγώνα σε διάφορες δουλειές και μεροκάματα. Μέχρι που ξεκίνησε να δουλεύει στο Δίκτυο Μέλισσα, μια οργάνωση που βοηθάει γυναίκες μετανάστριες και πρόσφυγες να ενδυναμωθούν, να δικτυωθούν και να προοδεύσουν. Τότε δεν μπορούσε με τίποτα να φανταστεί ότι ο ίδιος χώρος θα υποδέχονταν κάποια στιγμή ξεριζωμένες συμπατριώτισσές της από τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Φροντίζοντας τον χώρο και τις γυναίκες με τα παιδιά τους που προσέρχονταν στη Μέλισσα, η Άννα βρήκε κάτι να την γεμίζει και να εκφράζει τη διάθεσή της για προσφορά. «Στη Μέλισσα συναντώ γυναίκες και κορίτσια με προβλήματα. Ντρέπομαι να τις ρωτήσω άμεσα τι έχουν, γιατί μπορεί να τους ξυπνήσει τραυματικές εμπειρίες. Αυτό που κάνω είναι να τους προσφέρω ένα χαμόγελο και μια αγκαλιά, χωρίς ερωτήσεις, χωρίς λόγια.»

Στην αγκαλιά αυτή, που η Άννα απλόχερα προσφέρει στις άλλες γυναίκες σαν μια μητρική φιγούρα παρά το νεαρό της ηλικίας της, χώρεσε γρήγορα και η Hana από το Αφγανιστάν.

«Αυτό που χρειαζόμουν πιο πολύ όταν έφτασα στην Ελλάδα ήταν ένας άνθρωπος να με ακούσει. Nα με πλησιάσει λέγοντάς μου μια καλή κουβέντα. Τον βρήκα στην Άννα», θυμάται η Hana για την αρχή της γνωριμίας τους, πριν από δύο χρόνια.

«Θαυμάζω τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζει τον διπλανό της. Από όποια χώρα και αν είσαι, ό,τι γλώσσα και αν μιλάς, η Άννα θα σου συμπεριφερθεί με τον ίδιο ευγενικό τρόπο.»

Η Άννα από την πλευρά της είδε, όπως λέει, στη Hana τον εαυτό της πριν από κάποια χρόνια, καθώς της θυμίζει την ορμή και την ενέργεια που είχε και η ίδια όταν έφτασε στην Ελλάδα. Πράγματι, όπως η Άννα δεν περιορίστηκε στη δουλειά της και τη φροντίδα των τριών παιδιών της, αλλά ίδρυσε το 2017 μαζί με άλλες γυναίκες την ομάδα Ουκρανών Γυναικών στην Ελλάδα, έτσι και η Hana, δραστηριοποιήθηκε αμέσως σε συλλογικότητες και οργανώσεις. Δουλεύει καθημερινά από νωρίς το πρωί μέχρι το βράδυ, ένα πνεύμα ανήσυχο και δραστήριο. Αντιπρόεδρος της Κοινότητας Aφγανών Προσφύγων και Μεταναστών στην Αθήνα, εργαζόμενη σε οργάνωση για τα δικαιώματα της γυναίκας, εθελόντρια σε πρωτοβουλίες όπως η Μέλισσα, δασκάλα υπολογιστών σε συμπατριώτες της, μαθήτρια ελληνικών. Στον ελάχιστο ελεύθερο χρόνο της, διαβάζει βιβλία και μαγνητοφωνεί αγαπημένα της αποσπάσματα και ποίηση στα φαρσί.

«Ο στόχος μου είναι να αγωνίζομαι για την αλήθεια και τα δικαιώματα. Εδώ, στην πατρίδα μου, και παντού. Τα ανθρώπινα δικαιώματα έχουν νόημα, μόνο αν τα διεκδικούμε συλλογικά, αν στεκόμαστε ο ένας δίπλα στον άλλον. Μαζί είμαστε πιο δυνατές», εξηγεί.

«Αυτό που κάνω είναι να τους προσφέρω ένα χαμόγελο και μια αγκαλιά, χωρίς ερωτήσεις, χωρίς λόγια»

Δεν υπήρχε πιο ιδανικός χώρος να στεγάσει τη φιλία των δύο γυναικών από αυτόν της οργάνωσης Μέλισσα. Εδώ που η γυναικεία συντροφικότητα γεμίζει και γιατρεύει τις πληγές των εξόριστων γυναικών, οι δύο τους, όπως λένε, μπορεί να μην μιλούν την ίδια γλώσσα αλλά μιλάνε με την καρδιά τους. Εδώ είναι που ακούς το κινητό της Άννας να χτυπάει συνέχεια και η ίδια να απαντάει ακούραστα προσπαθώντας να βοηθήσει όσους έχουν ανάγκη. Η ομάδα των Ουκρανών Γυναικών που είχε στηθεί με στόχο να στηρίξει γυναίκες και κορίτσια που έχουν περάσει δυσκολίες, να τις ενδυναμώσει στην πρόοδό τους, αλλά και να φέρει κοντά τον ουκρανικό πολιτισμό με τους Έλληνες, τώρα συνδράμει οικογένειες που έφυγαν κυνηγημένες από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Βοηθούν στην παροχή βασικών αγαθών, πληροφορίων και ψυχολογικής στήριξης, συνδέουν τις γυναίκες και τα παιδιά που φτάνουν στην Ελλάδα με κατάλληλους φορείς, συμβάλλουν στις προσπάθειες των ουκρανικών κοινοτήτων στην Ελλάδα. Και η Άννα είναι πάντα εκεί, ακούγοντας και δίνοντας συμβουλές από το τηλέφωνο.

«Τώρα με τον πόλεμο, η ζωή των Ουκρανών πρέπει να αρχίσει από το μηδέν», εξηγεί η Άννα με πόνο στη φωνή. Όμως έχει μάθει πια να μοιράζεται τον πόνο αλλά και τη χαρά με ανθρώπους όπως η Ηana, που ξέρουν τι σημαίνει να κοιτάς πίσω μια πατρίδα που αιμορραγεί.

«Όταν κλαίει για τους δικούς της ανθρώπους στην Ουκρανία, κλαίω και εγώ για τους ανθρώπους στην πατρίδα μου», συμπληρώνει η Hana. «Για μένα το σημαντικό είναι τι άνθρωπος είσαι, όχι από πού κατάγεσαι. Να φανταστείτε, το ότι η Άννα είναι από την Ουκρανία, το έμαθα αφού ξέσπασε ο πόλεμος, δεν χρειάστηκε να ρωτήσω πιο πριν από πού είναι!» θυμάται η Hana.

«Τότε συνειδητοποίησα ότι η χώρα της είναι σε πόλεμο, και όπως κάναμε διαμαρτυρίες πριν για την κατάσταση στο Αφγανιστάν, έτσι κατεβήκαμε στο δρόμο για να σταθούμε δίπλα στις γυναίκες της Ουκρανίας.»